Το σύστημα anti-lag στα Rally

[dgiannitakis ΔΗΜΗΤΡΗΣ]

Όταν βρίσκεστε σε μία αριστερή ανηφορική φουρκέτα ή σε μία κλειστή δεξιά ή ακόμα και στον καναπέ του σπιτιού σας και παρακολουθείτε rally αυτοκίνητα να περνάνε μπροστά από τα μάτια σας ακούτε κάποιους περίεργους ήχους εκρήξεων, ή βλέπετε φλόγες να πετάγονται από την εξάτμιση όταν ο οδηγός του αγωνιστικού αυτοκινήτου αφήνει το πόδι του από το γκάζι. Όλα αυτά είναι σημάδια πως το Anti-lag system (ALS) του rally βρίσκεται σε λειτουργία.

Turbo lag είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για τη χρονική υστέρηση, δηλαδή το χρόνο που απαιτείται για να φτάσει η τουρμπίνα σε επίπεδο πλήρους ισχύς, από μία κατάσταση ενδιάμεσης ταχύτητας περιστροφής. Το πόσο μεγάλος ή μικρός είναι ο χρόνος υστέρησης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι η αδράνεια, η αποδοτικότητα της ροής του αέρα, η πίσω πίεση και πολλά άλλα. Στα κοινά αυτοκίνητα το πρόβλημα λύνεται χρησιμοποιώντας μία βαλβίδα στο turbo, που σκοπός της είναι να εκκενώνει την πίεση του αέρα που βγαίνει από τον turbocharger, όταν ο οδηγός αφήνει το γκάζι. Στα αυτοκίνητα του WRC όμως αυτό δεν είναι αρκετό καθώς εκεί το κάθε δέκατο του δευτερολέπτου είναι σημαντικό. Επιπλέον η χρήση περιοριστή turbo (που επιβάλλεται από τους κανονισμούς) αυξάνει ακόμη περισσότερο το χρόνο υστέρησης. Για αυτόν το λόγο στα rally χρησιμοποιούνται συστήματα anti-lag.

Ο γενικός στόχος είναι ο turbocharger να συνεχίσει να λειτουργεί σε καλό ρυθμό και όταν ο οδηγός σηκώσει το πόδι από το γκάζι. Οι παλιότεροι οδηγοί αγώνων, την εποχή που δεν υπήρχαν οι κατάλληλες τεχνολογικές γνώσεις, χρησιμοποιούσαν το σύστημα του Walter Rohrl, δηλαδή φρέναραν με το αριστερό πόδι διατηρώντας ταυτόχρονα το δεξί πάνω στο γκάζι. Η μέθοδος αυτή ήταν αποτελεσματική στη διατήρηση του turbo σε καλό επίπεδο λειτουργίας, όμως φαντάζεστε πόσο δύσκολος γινόταν για τον οδηγό ο χειρισμός του αυτοκινήτου.

Το σύστημα anti-lag λειτουργεί ως εξής: Μόλις ο οδηγός του rally απομακρύνει το πόδι του από το γκάζι αυτόματα καθυστερεί η ανάφλεξη ενώ το μίγμα αέρα-καυσίμου γίνεται πιο πλούσιο. Η πεταλούδα εισόδου διατηρείται ελαφρώς ανοιχτή και έτσι επιτρέπεται η ροή αέρα στον κινητήρα, την ίδια στιγμή το μίγμα αέρα καυσίμου περνά στους θαλάμους καύσης. Το μίγμα φτάνει σχεδόν άκαυστο στους σωλήνες της εξάτμισης και τότε το μπουζί παράγει σπίθες, σύμφωνα με την καθυστέρηση που είπαμε παραπάνω. Η βαλβίδα της εξάτμισης έχει αρχίσει να ανοίγει και το μίγμα μαζί με τα διάφορα καυσαέρια που βρίσκονται σε πολύ υψηλή θερμοκρασία αρχίζουν να εκρήγνυνται καθώς έρχονται σε επαφή με τους σωλήνες της εξάτμισης. Σε αυτή τη φάση είναι που μερικές φορές βλέπουμε φλόγες να πετάγονται από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων του WRC. Το αποτέλεσμα της όλης διαδικασίας είναι ο μικρότερος χρόνος απόκρισης, ωστόσο υπάρχουν και κάποια μειονεκτήματα.

Η άνοδος της θερμοκρασίας που παρατηρείται στον turbocharger είναι πολύ μεγάλη, από τους 800ο C περίπου φτάνει σε επίπεδα πάνω από 1100ο C. Η πολλαπλή εξαγωγής και οι σωλήνες της εξάτμισης υφίστανται τεράστια πίεση ενώ το turbo δίνει αρκετή ώθηση στον κινητήρα ακόμα και όταν αυτός δουλεύει στο ρελαντί.

Το πόσο επιθετικό είναι το ALS εξαρτάται από την ποσότητα αέρα που επιστρέφει στον κινητήρα. Όσο πιο μεγάλη ποσότητα αέρα επιστρέφει στον κινητήρα τόσο πιο εμφανής είναι οι επιπτώσεις της χρήσης του συστήματος. Σε Toyota και Mitsubishi χρησιμοποιούνται πιο ομαλά συστήματα σε αντίθεση με τα αγωνιστικά αυτοκίνητα της Ford και της Subaru όπου τοποθετούνται πιο επιθετικά ALS. Μάλιστα η Toyota ήταν από τις πρώτες εταιρείες που εμφάνισαν το συγκεκριμένο σύστημα στα αγωνιστικά τους αυτοκίνητα. Πέρα από το αυτοκίνητο ο κάθε οδηγός ρυθμίζει το σύστημα anti-lag ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε αγώνα.

[blinkys Γιάννης]

Μπορεί να είναι άκρως θεαματικό σαν ήχος και θέαμα, αλλά να θυμάστε ότι όσο πιο συχνά το ακούτε, τόσο πιο αργά πάει ο οδηγός πολυ απλά γιατί ... αφήνει το γκάζι